1863 yılında Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz’in İzmir ve Buca ziyareti onuruna yaptırılan Dokuz Çeşmeler, Buca’daki ilk meydan olma özelliğini taşıyor. Sekizgen hatlardan oluşan bir mimariye sahip olan Buca Dokuz Çeşmeler, günümüzde işlevsel olarak kullanılmasa da önemini Buca’ya verdiği Dokuz Çeşmeler Meydanı ve mevki adından anlayabiliyoruz. Her cephesi sağır kemerlerle hareketlendirilen Dokuz Çeşmeler’in kitabesinin zamanında kireçle boyanmış olması, günümüzde bazı bilgilerin teyit edilmesini zorlaştırıyor.
Sultan Abdülaziz’in Kahire dönüşü Levanten ailelerin davetiyle geldiği Buca’da onuruna yaptırılan Dokuz Çeşmeler, hala birçok hikayenin ana öznesi olmaya devam ediyor.
Hem Buca’nın hem de imparatorluğun en güçlü ailelerinin Sultan Abdülaziz onuruna verdiği at yarışları koşusunun asıl amacı, Sultan Abdülaziz’i Paradiso (Şirinyer) ve Buca arasında bir demiryolu bağlantısı sağlamaktı. Bundan yaklaşık 2 asır önce demir yollarının aslında ülkede pek var olmadığı düşünülürse bu isteklerinin dönemine göre ileri olduğunu söylemek yanlış olmaz. Nitekim Rees ve Forbes aileleri bu ziyaretten bir süre sonra Şirinyer-Buca demiryolunu kendi imkanlarıyla inşa ederek bugün de hala faal olarak kullanılan hatla Buca’ya büyük bir katkı sağladı.
1863 yılında yaptırılan sekizgen hatlara sahip sekiz çeşmeden oluşan Dokuz Çeşmeler, bilinen diğer adıyla Kubbeli Çeşme, yaklaşık 2 asırdır meydana ismini vermiş olsa da önünden her gün geçen binlerce insan çeşmenin bu tarihinden habersiz.
Osmanlı Sultanı Abdülaziz’in Paradiso ve Buca ziyareti L. Gardey’in kitabında* şöyle anlatılıyor:
”Cuma günü, Sultan, maiyeti ile birlikte Hisar Camii’ne gidip namazını kıldı. Bunu duyan büyük bir kalabalık, bu nedenle, caminin çevresini ve Sultanın geçeceği yolları erkenden doldurmuştu. Camiden çıkıldıktan sonra, Türk ve Ermeni mahallelerinden ve Kervan Köprüsünden geçilerek, İyonya’nın parlak güneşi altında, zevklerimizi taçlandırmaya layık bir yere gidildi. Burası, ‘Büyük Cennet- Le Grand Paradis- Paradiso’ diye bilinen bir yerdi.
Burada, Jokey Kulübünü destekleyen büyük bir kalabalık, en candan gösterileriyle bu gibi yararlı kuruluşlara önderlik etmek isteyen Sultanı alkışlarla karşıladı. Daha sonra, çeşitli atlı gösteriler büyük bir ilgiyle izlendi ve büyük bir başarıyla tamamlandı. Yarışı kazananlar arasında Whittall’lardan birinin adı da ilan edilmişti. Şeref ödülü ise İzmir’in gurur duyduğu bu ünlü konuğu ağırlamak için elinden gelen her çabayı göstererek bunu hak etmiş olan, Jokey Kulübü Başkanı ve Fransız Konsolosu Kont Bentivoglio d’Aragon’a verildi.
Sultan bu arada, kontu çadırına davet ederek duyduğu memnuniyeti iletti ve kendi Arap atlarından birini Konta hediye etti. Yarışlardan sonra, Padişah Buca’ya giderek orada M. Baltazzi’ nin (Baltacı) villasında bir süre dinlendi.”
* L. Gardey, “Voyage du Sultan Abd- ul- aziz, de Stamboul au Caire” adlı kitabı
Dokuz Çeşmeler Nerede? 📍
Adres: Adatepe Mahallesi, Park İçi Yolu, 35400 Buca, İzmir
Dokuz Çeşmeler’e Nasıl Gidilir? 🚖
🚌 Otobüs: 104, 176, 177, 470, 490, 940, 353, 515 ve 878 numaralı ESHOT otobüsleriyle 40065 ve 40066 numaralı İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi otobüs durağında inerek 3 dakikalık bir yürüyüşle Dokuz Çeşmeler’e ulaşabilirsiniz.
[…] ilk meydanı olarak kabul edilen Dokuz Çeşmeler, Buca’nın sembol yapılarından biri. Adını bulunduğu meydana veren Dokuz Çeşmeler’in […]